Po raz drugi grupa nauczycieli zebrała się wspólnie, aby zaradzić nauczycielskim dylematom i problemom. Nad grupą czuwała współpracująca z Klubem Nauczyciela psycholożka i psychoterapeutka Ania Jurek, która wtrącała swoje trzy grosze, kiedy było to konieczne. Poniżej przedstawiam pytania oraz propozycje odpowiedzi wypracowane przez nauczycieli.

Sytuacja pierwsza – dziewczynka przeżywa lektury

Uczę w klasie 5. Mam dziewczynkę, która jest bardzo wrażliwa. Pierwszy raz o jej wrażliwości przekonałam się podczas projekcji filmu „Akademia Pana Kleksa”. Dziewczynka rozpłakała się, bo przestraszyła się kruka. Drugim razem płakała podczas omawiania „Dziewczynki z zapałkami”. Matka w rozmowie stwierdziła, że ona taka już jest.

Zastanawiam się, jak powinnam zareagować podczas lekcji, kiedy dziewczynka płakała? A na przyszłość: jak uniknąć takich sytuacji? Czy – wiedząc, że mam takie wrażliwe dziecko – powinnam unikać tego typu lektur/filmów?

Podpowiedzi uczestników:

– dać jej chwilę na uspokojenie emocji

– nie lekceważyć sprawy, ale też nie przesadzać z reakcją

– dodać komentarz, że tematy smutne/trudne to część naszego życia

– nie rezygnować z takich tematów

– przygotować ćwiczenia i zabawy na lepszą integrację grupy, aby dziewczynka nie czuła się wyobcowana ze względu na swoją nadmierną wrażliwość

– uświadamiać uczniów, że pokazywanie emocji to nic złego

– przekonywać, że płacz przy smutnych historiach jest naturalny – każdy ma do niego prawo

– przeprowadzać rozmowy z grupą o emocjach i lękach

– mówić, czego się najczęściej boimy i jak można ten lęk oswoić

– rozmawiać o emocjach z użyciem buziek, balonów z namalowanymi minami, scenek sytuacyjnych

– obserwować dziecko – czy takie sytuacje nie zdarzają się zbyt często?

Podsumowanie Ani Jurek:

– znormalizować, dać dziecku chwilę na uspokojenie się

– nie nadinterpretować, bo płacz w szkole jest bardzo częstym zjawiskiem, ale też obserwować dziecko

Sytuacja druga – jak uspokoić uczniów po zabawach dramowych

Bardzo lubię prowadzić zajęcia w grupach, wykorzystywać dramę na lekcjach. Niestety, po zakończeniu zadania zawsze mam problem, aby uspokoić klasę. Dzieci zachowują się jak na przerwie, gadają, hałasują, w ogóle nie zwracają uwagi na to, że do nich mówię. Dochodzi do tego, że unikam tego typu zajęć, bo nigdy nie wiem, jak ich uspokoić. Czy znajdą się dla mnie jakieś rady?

Podpowiedzi uczestników:

– używanie stopera

– zadania na czas

– pod koniec zadania wspólne śpiewanie piosenki, coraz ciszej i ciszej

– 5 minut na zabawę „Stary niedźwiedź mocno śpi”, a po zakończeniu piosenki dzieci piją wodę, siadają na miejsca i czekają na następne zadanie

– użycie dzwonka na zakończenie zadania i podsumowanie go próbą wyrażenia opinii: „Co sprawiło ci przyjemność?”

– wprowadzenie funkcji pomocnika, ale tylko osoba, która jest spokojna, może otrzymać tę funkcję (Lampa Alladyna)

– wprowadzanie takich zajęć na koniec dnia szkolnego

– wzmacnianie pozytywnych zachowań przez chwalenie: „O, widzę, że Ola jest już gotowa do następnego zadania”, „Dziękuję, Jacku i Tomku, za to, że siedzicie wyprostowani i gotowi na następne wyzwanie”, itd. Dzieci szybko zaczną naśladować wyróżnionych uczniów.

Słowo od Ani:

– wszystkie działania powinny być wpisane w rutynę tak, aby dziaci utożsamiały dane działanie z pożądanym zachowaniem

– wprowadzenie muzycznego przerywnika (5 minut z muzyką klasyczną), podczas którego dzieci dosłownie bazgrolą na karteczkach

– wprowadzenie ćwiczeń oddechowych

– powtarzanie monotonnym głosem jak mantrę „Wierzę, że klasa jest w stanie się uspokoić”

Sytuacja trzecia – wyłączona kamera w czasie zajęć online

Nauczanie online. Nie wszystkie dzieci włączają kamerę podczas zajęć. Rozumiem, że stoją za tym różne powody: mogą się wstydzić tego, jak wygląda ich dom, nie są przyzwyczajone widzieć siebie w kamerze, a może mają inne powody, o których nie wiem. Jak nawiązać kontakt z takim uczniem?

Podpowiedzi uczestników:

– szukać przyczyn, dlaczego uczeń nie chce się pokazać w kamerze (np. wstydzi się swojego domu, komentarzy rodziców, ma problem z trądzikiem, nieśmiałość i inne)

– wypracowanie kompromisu: użycie fotografii lub własnego rysunku, a dopiero po jakimś czasie kamery, co drugi tydzień włączona kamera

– zadania, podczas których każde dziecko ma się wypowiedzieć np. przez 3 minuty. Dziecko ma wyłączoną kamerę podczas zajęć, ale włącza ją tylko na czas swojej wypowiedzi

– praca w małych grupach (daje szansę nieśmiałym uczniom)

– jedna szkoła podpisała z rodzicami umowę, że rodzice się zobowiązują do tego, że dzieci będą miały włączoną kamerę

– nagrywanie lekcji – pogadanek przez nauczyciela jako forma zastępcza do nauczania online: dzieci nadal mają kontakt z nauczycielami, ale nie mają presji odbywania zajęć w określonym czasie z użyciem kamery

Poruszono tutaj problem bezpieczeństwa dzieci (safeguarding). Uczulono, że nauczyciel powinien dążyć do kontaktu wizualnego ze swoim uczniem, aby sprawdzić, czy dziecko jest bezpieczne w swojej rodzinie i czy nie ma żadnych śladów zaniedbania. Jeśli dziecko nie włącza kamery, nauczyciel powinien skontaktować się z dzieckiem poza czasem szkolnym, a jeśli nie ma wystarczającego kontaktu, zgłosić to do dyrekcji.

Okazuje się, że taka forma warsztatów bardzo nauczycielom odpowiada. Po latach uczenia się teorii przyszedł czas na praktykę. Jak widać, nauczyciele świetnie sobie poradzili ze zgłoszonymi problemami. Ania nawet poskarżyła się, że jej obecność była wręcz niewidzialna. Myślę, że na tym właśnie polega rola dobrego mentora. Odpowiedzi płyną od uczniów, nie od nauczyciela. O tym, co działo się na pierwszym spotkaniu dowiesz się tutaj: „Co zrobić, gdy… (dziecko wchodzi pod ławkę i szczeka)?”

Dziękuję uczestnikom za udział w spotkaniu. Oczywiście zapraszam na kolejne (15 XII 2020 r.). Zachęcam również do zapoznania się z naszą wideoteką. W dziale „Psychologia” znajduje się aż 21 nagrań z webinariów oraz materiałów szkoleniowych. Pomogą ci one zrozumieć twojego ucznia, nawiązać z nim relację, a w konsekwencji zostać lepszym nauczycielem. Miesięczny dostęp do nagrań „Psychologia” to zaledwie 35 funtów. A może chcesz przyłaczyć się do Klubu Nauczyciela? Członkowie klubu mają nieograniczony dostęp do zasobów naszej wideoteki.

Ewa Plummer

Absolwentka historii Uniwersytetu Wrocławskiego. Przez dziesięć lat mieszkała w Londynie, gdzie udzielała się aktywnie na rzecz środowiska polonijnego: pracowała w polskich sobotnich szkołach, w Polskiej Macierzy Szkolnej, w Teatrze Syrena oraz jako współzałożycielka szkoły języka polskiego jako obcego Pol2all. Od września 2018 roku prowadzi Klub Nauczyciela dla nauczycieli polonijnych. Razem z mężem i dziećmi mieszka w Forest of Dean w hrabstwie Gloucestershire.